İnsanların birbirini gördüğü ilk andan itibaren oluşan ilk intibayı değiştirmenin ne kadar zor olduğu anlatılır ve denir ki “İlk intiba, son intibadır”.  İlk izlenimin çok önemli olduğu unutulmamalıdır. 

İntiba kelimesi Arapça “tab” kökünden gelmektedir. Tab kelimesi fotoğrafları basmak, tab etmek anlamında da kullanılırken intiba kelimesinin anlamı izlenim, şekil, dış görünümdür. Fiil hali “intiba uyandırmak”, çoğulu ise “intibaat”tır.1,2 

İnsanlarla karşılaştığımızda bizim hakkımızda ilk intibaları konusunda Mevlana’nın çok sevdiğim bir sözü var: “İnsanlar kıyafetleriyle karşılanır, ilmiyle ağırlanır, ahlakıyla uğurlanır.”   

İlk anda kişilik özelliklerimiz hakkında fikir sahibi olunamayacağı için, sözsüz iletişimle yani beden dilimiz, giyim tarzımız, aksesuarlarımız ve seçtiğimiz renklerle verdiğimiz mesajlardan oluşan imajımız, ilk izlenimin oluşmasında büyük rol oynamaktadır.  

Aldığımız eğitimler, sertifikalar, tecrübelerimiz ve iletişim şeklimizin yanı sıra daha birçok faktör sayesinde oluşturduğumuz imajımızda, giysilerimiz ve aksesuarlarımızın rolü neden bu kadar büyük? 

Eğitimlerimde bahsettiğim çok güzel bir örnek var... John T. Malloy, “Başarı İçin Giyim” kitabında kıyafetlerin dili olduğunu ve insanlara mesaj verdiğini kanıtlamak için New York'ta bir metro istasyonunda küçük bir sosyal deney yapmıştır.  

Yazar, günün en kalabalık saatinde istasyondaki insanları durdurarak son derece utandığını ancak cüzdanını evde unuttuğu için çok zor durumda kaldığını ve eve gitmek için 75 cent’e ihtiyacı olduğunu söylemiştir.  

John T. Malloy kravat takmadan takım elbise ile bu sözleri söyleyerek ilk bir saatte  7,23 USD toplarken ikinci saatte takım elbisesiyle birlikte kravat taktığında 26 USD toplamıştır. 

Malloy, “Kravat, sorumluluk sahibi olmanın ve saygının bir sembolüdür ve başkalarına sizin kim olduğunuz hakkında, mesajlar vermektedir. Kravat itibarınızı artırır.” sözleriyle, yaptığı sosyal deneyi yorumlamıştır. 

Giysiler ilk intiba ve imaj üzerinde bu kadar önemli olduğuna göre, gelin konuyu biraz daha irdeleyelim... 

Kıyafetlerimiz değerlerimiz, sosyal kimliğimiz/statümüz ve gelir durumumuz hakkında bilgi verir 

Örneğin bir kadınının kıyafetine bakarak çalışıp çalışmadığını, onun bir anne, bir iş kadını, bir öğrenci olup olmadığına karar veririz.  

Bazen karşımızdaki kişinin kıyafetinin ütüsüz olduğunu fark eder, hayatına, kendisine ve yaptığı işe önem vermeyen hatta pasaklı biri olduğunu düşünebiliriz. 

Giysileri baştan aşağı aynı marka olan ve logoları gözümüze sokacak biçimde görünen birisiyle ilgili olarak da öz güven sorunu olduğunu ve maddi gücünü göstererek üstünlük kurmak istediğini düşünebiliriz. 

Giyim konusunu iş hayatı açısından ele alacak olursak;  

İnsanlarda bıraktığımız profesyonel izlenimde yaptığımız işin kalitesi kadar, dış görünüşümüze gösterdiğimiz özenin de önemli bir rolü vardır. Çünkü kendimize gösterdiğimiz özen, itibarımızın belirleyicisidir ve kendimize gösterdiğimiz özen, işimize gösterdiğimiz özen kadardır. 

O halde önce iş yerinde dikkat edilmesi gereken hususlara göz atalım... 

İş yerinde imaj kıran giysiler nelerdir? 

Derin dekolte elbiseler ve bluzlar  

Dövmeleri ortaya çıkaran giysiler  

Kısa kollu, desenli, yazılı, pullu-payetli t-shirtler 

Bermuda şortlar, kısa paçalı pantolonlar, taytlar 

Açık burunlu ayakkabılar 

Abartı takılar ve aksesuarlar 

Kısa kollu gömlekler ile takılan kravatlar/çok renkli kravatlar 

Farklı sektörlerde çalışan insanlar için 4 ayrı giyim tarzı vardır. Ancak burada bu tarzlar hakkında detaylara girmeden genel olarak giyim kuralları hakkında bilgi vereceğim. 

Kadın Giyim 

Siyah, lacivert, füme tonlarda etek, pantolon ve ceketler ile takımlar, kadınların olmazsa olmazlarıdır. Koyu renk kıyafetler iş hayatında ciddi bir hava oluşturmakla birlikte, içine giyilen sade renklerde gömleklerle şık bir kombin oluşturmaktadır. İş toplantılarında daha ağır görünmek için ceket içine gömlek giyilmeli; terletmeyen, şeffaf olmayan ve pamuklu/ipek sağlıklı kumaşlar tercih edilmelidir.  

Krem, fildişi gömlek gardırobun vazgeçilmez renkleridir. Siyah takım içine beyaz gömlek yerine fildişi veya krem rengi gömleklerin giyilmesi daha dinamik gösterecektir.  

İş yaşamında elbise de tercih edilmektedir. Kışın koyu renkler, yazın daha pastel tonlarda, çok bol ya da çok dar olmayan, dizin hemen altında, kolsuz ya da kısa kollu elbiseler ceketlerle giyilebilir. 

İş kıyafetleri aksesuarlarla renklendirilebilir. Fular, kıyafetlere en çok şıklık katan aksesuarlardan biridir. Çok fazla desen ve renklerden kaçınılmalıdır. İnci, iş hayatına en çok yakışan takılardandır; saygın ve asil gösterir. Aksesuar kullanılacaksa abartıya kaçılmamalı, aksesuarlar çalışırken rahatsızlık vermemelidir. 

Ayakkabı giyimde önemli bir detaydır. Çok yüksek topuklu, platformlu, bilekten bağlı ayakkabılar, babetler ve terlikler, önü açık arkadan bantlı ayakkabılar iş dünyası için uygun değildir. Çok yüksek olmayan, kısa topuklu koyu renk ayakkabılar, tüm günü rahat geçirmenizi sağlar. Yüksek topuk şık olmakla birlikte uzun süreli kullanımlarda rahatsızlık verir. Çizme ve bot da iş hayatında az tercih edilmelidir. Kışın pantolonla giyilen kösele tabanlı kısa botlar tercih edilebilir.  

Günümüzde giyim konusunda en çok değişime uğrayan da ayakkabı tercihleri olmuştur. Yoğun tempo ve gün içindeki koşturmacalar en çok da ayakkabılara yansımış ve beraberinde stiletto vb. modeller yerine daha spor ayakkabıları genel kabul görür hale getirmiştir. 

İş hayatında makyaj önemlidir. Hiç makyaj yapmamak hasta veya depresif algılanma sebebi olabilir. Sade, hafif bir makyaj bizi enerjik ve bakımlı gösterecektir. Göz makyajında giysilerimizin rengi baz alınmalıdır. Uyumsuz makyaj imaj kırıcıdır. Makyaj güzelliklerin öne çıkarılması için tercih edilmelidir.  

Saçlarımız her zaman bakımlı olmalıdır. İş hayatında düz fönlü saçlar ya da toplu saçlar etkilidir, dip boyası gelmiş saçların boyası ihmal edilmemelidir. 

Tırnak bakımı da makyaj kadar önemlidir. Bakımlı, temiz ancak abartılı olmayacak şekilde olmalıdır. 

Akşam düzenlenen iş yemeklerinde genellikle siyah renk ve elbise tercih edilmelidir.  

Erkek Giyim 

Siyah antrasit, koyu gri, lacivert takımlar, blazer ceketler erkek gardırobunun olmazsa olmazlarıdır. Erkek giyiminde takım elbise ve kravat, gücü temsil etmektedir. Erkekler gömleklerinde beyaz, mavi, beyaz üzerine ince düz çizgili gömlekler tercih etmelidir. Toplantılarda en resmi ve en etkileyici gömlek rengi beyazdır. Beyaz düz poplin gömlekler resmiyet derecesi en yüksek olan gömleklerdir.  

Reklam, medya vb. sektörler dışında çok renkli, desenli gömlek-kravatlar tercih etmek iş giyimi için uygun değildir ve olumsuz etki yaratabilir. Kravat seçimi bir erkeğin ruh halini anlatır. İpek kravatlar şıklığınıza şıklık katar. Resmiyet derecesini daha da yükseltmek ve daha ağır bir görüntü yaratmak için kendinden desenli ya da düz kravatlar seçilmelidir.  

Süveter ve yelekler de özellikle kilolu kişilere tavsiye edilmek üzere erkeklerin günlük iş hayatında kullanabileceği giysilerdir. 

En prestijli aksesuarlardan biri kol düğmesidir. Erkekler iş dünyasında kol düğmeleri, saat ve nikâh yüzüğü haricinde aksesuar kullanmamalıdır.  

Çok sivri burunlu ayakkabı eğitim ve görgü eksikliği olarak algılanır. Koyu renk ayakkabı tercih edilmelidir. Rugan ayakkabı erkeğin gece ayakkabısı olup gündüz iş kıyafetleri ile giyilmemelidir.  

Erkek giyiminde koyu renk kıyafetin altına beyaz vb. çorap giyilmemeli; ayakkabıyla uyumlu, siyah, lacivert veya kahverengi çorap seçilmelidir.  

Ütüsüz kıyafetlerin saygı uyandırmayacağı unutulmamalı özellikle pantolonun ütü çizgisi olmalıdır.  

Akşam iş yemeklerindeyse mutlaka siyah takım elbise tercih edilmelidir. Gece kıyafetlerinin içine çizgili gömlek yerine düz beyaz gömlek giyilmelidir. Ceket cebinde küçük bir ipek mendil kullanılabilir.  

Mendil üçgen olarak, kokteyl ve ziyafetlerde kullanılır. Dikdörtgen kullanımı daha spordur ve günlük kıyafette günlük hayatta giyimine özen gösteren erkekler tarafından kullanılabilir.  

Kravat resmi iş yemeklerinin olmazsa olmazıdır. Ancak ilerleyen saatlerde kravatın cebe konması görgü kurallarına aykırıdır. Ayrıca gömleğin yaka düğmesi açılarak kravat kullanılması uygun değildir.  

Çocukluğumuzdan itibaren çevremizde her alanda sürekli bir değişim var ve biz buna farkında olmadan uyum sağlıyoruz. Ev dekorasyonundan, teknolojik aletlere, tatil yapma alışkanlıklarımızdan, mesleklerimize, yaşam tarzımızdan kıyafetlerimize kadar daha birçok şeyde daimi bir değişim var.  

Büyüklerimizin evlerinde görmeye alışkın olduğumuz sarı fincanlar artık günümüzde antika, ilk kullandığımız cep telefonları, bilgisayarlar ise neredeyse müzelik oldu. Önceden aile-akraba yazlıklarında tatil yapan insanlar otel, bungalow, tiny house, kamp vb. burada da değişime adapte oldu. Meslekler değişti, çalışma şekilleri, yaşam tempomuz değişti. Değişen bu tempo kıyafetlerimize de yansıdı. Tabii ki moda endüstrisi belli akımları yönetse de bu akımları da etkileyen temel anlamda yaşam şartlarımız oldu. Haliyle stilimiz, giyim ve aksesuar tercihlerimiz bugün bambaşka. Değişen dünyayla birlikte iş yerlerinde kıyafet konusunda da esneklikler olmaya başladı. Takım elbiseler yerine rahat şıklığın ön planda olduğu kıyafetler, yerine göre biraz daha rahat ayakkabılar bugün genel anlamda bu esnekliği yansıtmakta. 

Çalıştığımız kurumlarda yönergelerle belirtilen giyim kuralları olabilir. Sosyal hayatımızda ise tamamen kendi kurallarımıza göre giyiniriz. Ancak her iki durumda da kendimizi en mutlu ve en rahat hissedeceğimiz, en çok kendimiz gibi olacağımız giysileri tercih etmemiz gerektiğini unutmayalım.  

Sevgiler, 

Seyhan Karaman

Kaynaklar  

1 11.06.2021 Milliyet Gazetesi, Eğitim Haberleri 

https://www.milliyet.com.tr/egitim/intiba-ne-demek-tdk-sozluk-anlami-nedir-ilk-intiba-ne-anlama-gelir-6528500 

2  https://lugatim.com/s/%C4%B0NT%C4%B0B%C3%82 

3 Zarafet Görgü ve Protokol – Suna Okur